Attānañce piyaṃ jaññā,
rakkheyya naṃ surakkhitaṃ;
Tiṇṇaṃ aññataraṃ yāmaṃ,
paṭijaggeyya paṇḍito.
157. If one holds oneself dear, one should guard oneself with care. Avoiding evil, the wise person should watch over himself at least in one of these three stages of life—childhood, adulthood, or old age.
තමන් තමන්ට ආදරේ නම්, තමන්ව පරෙස්සම් කරගත යුත්තේ තමා විසින්මයි. නුවණින් යුක්ත කෙනා අඩු ගණනේ බාල, තරුණ, මහළු කියන මේ තුන් කාලයෙන් එක්තරා කාලයකවත් අකුසල් වලින් දුරුවෙලා තමන්ව රැකගන්ට ඕනෙ.
Attānameva paṭhamaṃ,
patirūpe nivesaye;
Athaññamanusāseyya,
na kilisseyya paṇḍito.
158. One should first establish oneself in good qualities; then only should one instruct others. Thus, the wise person will not be stained.
හැම දේකටම කලින් ගුණධර්මවල පිහිටුවා ගන්ට ඕනෙ තමන්වමයි. ඊට පස්සේ තමයි අනුන්ට අනුශාසනා කළ යුත්තේ. ඒ විදිහට කටයුතු කළොත් නුවණැත්තෙක් කිලුටු වෙන්නෙ නෑ.
Attānañce tathā kayirā,
yathāññamanusāsati;
Sudanto vata dametha,
attā hi kira duddamo.
159. As one instructs others, so should one act; if one would tame others, one should first be well tamed. Truly, it is very hard to tame oneself.
අනිත් උදවියට අනුශාසනා කරනවා වගේම තමාත් ඒ අනුශාසනාවට අනුකූලව ජීවිතය ගතකරන්ට ඕන. තමන් දමනය වෙලා තමයි අනුන්ව දමනය කරන්ට ඕනෙ. තමා දමනය කරගන්නවා කියන එක ලේසි වැඩක් නෙවෙයි.
Attā hi attano nātho,
ko hi nātho paro siyā;
Attanā hi sudantena,
nāthaṃ labhati dullabhaṃ.
160. Oneself, indeed, is one’s own protector. Who else could the protector be? With oneself well tamed, one can obtain the protection of Dhamma which is hard to obtain.
තමන්ට පිහිට සළසගන්ට ඕනෙ තමාමයි. තමන් හැර බාහිර වෙන කවුරු නම් තමන්ට පිහිට වෙයිද? හොඳට දමනය වුණාම තමන්ටම ඒ දුර්ලභ වූ ධර්මාවබෝධය නැමැති පිළිසරණ ලබන්ට පුළුවනි.
Attanā hi kataṃ pāpaṃ,
Attajaṃ attasambhavaṃ;
Abhimatthati dummedhaṃ,
Vajiraṃvasmamayaṃ maṇiṃ.
161. The evil a foolish person does by himself, born of himself, and produced by himself, grinds him as the diamond which was produced by the gems grinds similar types of gems.
තමා තුළම හටගත්, තමා තුළින්ම පහළ වුණ, තමා විසින්ම කරපු පාප කර්ම වලින්මයි අනුවණයා දුක් විඳින්නේ. මැණික් ගලෙන් හැදෙන දියමන්තිය විසින් ඒ මැණික් ගල විනාශ කරනවා වගේ.
Yassa accantadussilyaṃ,
māluvā sālamivotthataṃ;
Karoti so tathattānaṃ,
yathā naṃ icchatī diso.
162. The plant vines with big leaves cover the sal tree on which it grows. As a result, eventually the tree breaks down. In the same way, the person who completely covers himself with his own corrupt conduct does to himself what an enemy wishes for him.
සල් ගහක් වටා එතෙන ලොකු කොළ තියෙන මාළුවා වැල නිසා අන්තිමේදී ඒ සල් ගහ කඩාගෙන වැටෙනවා. ඒ වගේම මුළුමනින්ම දුස්සීල ජීවිතයක් ගෙවන කෙනා, හතුරෙක් තවත් හතුරෙකුට අපරාධයක් කරන්ට කැමති වෙනවා වගේ, තමාගේ දුස්සීල භාවයෙන්ම හානි කරගන්නවා.
Sukarāni asādhūni,
attano ahitāni ca;
Yaṃ ve hitañca sādhuñca,
taṃ ve paramadukkaraṃ.
163. Easy to do are things that are bad and harmful to oneself. However, it is very difficult to do things that are good and beneficial for oneself.
තමන්ට අයහපත පිණිස පවතින පව් කරන එක හරි ලේසි වැඩක්. නමුත් යම් දෙයක් තමන්ට හිතසුව පිණිස තියෙනවා නම්, තමන්ගේ යහපත පිණිස තියෙනවා නම්, එවැනි දේ කිරීම අතිශයින්ම දුෂ්කරයි.
Yo sāsanaṃ arahataṃ,
ariyānaṃ dhammajīvinaṃ;
Paṭikkosati dummedho,
diṭṭhiṃ nissāya pāpikaṃ;
Phalāni kaṭṭhakasseva,
attaghātāya phallati.
164. The fool, relying on evil views, scorns the teaching of the liberated ones who live righteously. The fool produces fruit that destroys himself, like the bamboo tree produces fruit bringing its own destruction.1
යම් අඥානයෙක් තමන් මිථ්‍යා දෘෂ්ටියක් තුළ ඉඳගෙන ධාර්මිකව ජීවත් වෙන ඒ රහතන් වහන්සේලාගේ ධර්මය වැළැක්වුවොත්, ඒක තමන්ගෙ ජීවිතයම විනාශ වෙලා යන්ට හේතු වෙනවා. උණ ගසක් විනාශ වෙන්ට, ඒ උණ ගසෙන්ම ඵලයක් හටගන්නවා වගේ.
Attanā hi kataṃ pāpaṃ,
attanā saṅkilissati;
Attanā akataṃ pāpaṃ,
attanāva visujjhati;
Suddhī asuddhi paccattaṃ,
nāñño aññaṃ visodhaye.
165. Through one’s own evil deeds one is defiled. By avoiding evil deeds one is purified. Purity or impurity entirely depends on oneself; no one can purify another.
තමා විසින් කරපු පාපයෙන්මයි තමා කිලුටු වෙන්නේ. තමා විසින් පව් නොකිරීමෙන්මයි තමා පිරිසිදු වෙන්නේ. පිරිසිදු වීමත්, කිලුටු වීමත් යන දෙක තමන්ම බලාගත යුතු දෙයක්. තවත් කෙනෙකුට තවත් කෙනෙක්ව පිරිසිදු කරන්ට බෑ.
Attadatthaṃ paratthena,
bahunāpi na hāpaye;
Attadatthamabhiññāya,
sadatthapasuto siyā.
166. Do not lose your own welfare for the sake of others’ welfare. Clearly understand your own welfare which is the attainment of enlightenment. Therefore, work hard to be a liberated one.
අනුන්ගේ යහපත උදෙසා විතරක් බොහෝ වෙහෙස මහන්සි වෙන්ට ගිහින්, තමන්ගේ යහපත නැතිකරගන්ට හොඳ නෑ. තමන්ගේ යහපත මොකක්ද කියලා අවබෝධ කරගෙන, සැබෑම යහපත වන අරහත්වයට පත්වීමටමයි හිතට ගන්ට ඕනෙ.
Sādhu! Sādhu! Sādhu!
