Cakkhunā saṃvaro sādhu,
sādhu sotena saṃvaro;
Ghānena saṃvaro sādhu,
sādhu jivhāya saṃvaro.
360. Restraint of the eye is good. Good is restraint of the ear. Restraint of the nose is good. Good is restraint of the tongue.
ඇස සංවර කරගැනීම කොයිතරම් යහපත් ද. කන සංවර කරගැනීම කොයිතරම් යහපත් ද. නාසය සංවර කරගැනීම කොයිතරම් යහපත් ද. දිව සංවර කරගැනීම කොයිතරම් යහපත් ද.
Kāyena saṃvaro sādhu,
sādhu vācāya saṃvaro;
Manasā saṃvaro sādhu,
sādhu sabbattha saṃvaro;
Sabbattha saṃvuto bhikkhu,
sabbadukkhā pamuccati.
361. Restraint of the body is good. Good is the restraint of speech. Restraint of the mind is good. Good is restraint in all circumstances. The monk who restrains in every way is freed from all suffering.
කය සංවර කරගැනීම කොයිතරම් යහපත් ද. වචනය සංවර කරගැනීම කොයිතරම් යහපත් ද. සිත සංවර කරගැනීම කොයිතරම් යහපත් ද. ඔය හැමදේම සංවර කරගැනීම කොයිතරම් යහපත් ද. හැම දෙයින්ම සංවර වූ භික්ෂුව, හැම දුකින්ම නිදහස් වෙනවා.
Hatthasaṃyato pādasaṃyato,
Vācāsaṃyato saṃyatuttamo;
Ajjhattarato samāhito,
Eko santusito tamāhu bhikkhuṃ.
362. The one with hands restrained, feet restrained, speech restrained, who is foremost among the restrained, delights in inward stillness, keeps to himself, and is content; he is called a monk.
දෑතත් සංවර නම්, දෙපයත් සංවර නම්, වචනයත් සංවර නම්, උතුම් සංවරකමින් යුක්ත නම්, තම චිත්ත සමාධිය තුළ ඇලී සිටිනවා නම්, හුදෙකලාවේම සතුටින් ඉන්නවා නම්, ඔහුට තමයි ‘භික්ෂුව’ කියන්නෙ.
Yo mukhasaṃyato bhikkhu,
mantabhāṇī anuddhato;
Atthaṃ dhammañca dīpeti,
madhuraṃ tassa bhāsitaṃ.
363. If a monk restrains his mouth, speaks insightfully, and is humble, he can illuminate the meanings and the Dhamma. Sweet is his speech.
යම් භික්ෂුවක් කට සංවර කරගෙන, අවබෝධය ඇතිවෙන දේ කතා කරනවා නම්, නිහතමානී නම්, ඔහුට ධර්ම අර්ථ බබුළුවන්නට පුළුවන්. ඔහුගේ කතාව මිහිරි එකක්.
Dhammārāmo dhammarato,
dhammaṃ anuvicintayaṃ;
Dhammaṃ anussaraṃ bhikkhu,
saddhammā na parihāyati.
364. The monk who dwells in the Dhamma, delights in the Dhamma, reflects on the Dhamma and recollects the Dhamma does not fall away from the true Dhamma.
ධර්මය තුළ ජීවත්වන, ධර්මයට ම ඇළුණු, ධර්මය ම හිත හිතා ඉන්න, ධර්මය සිහිකරන භික්ෂුව කවදාවත් සද්ධර්මයෙන් පිරිහෙන්නෙ නෑ.
Salābhaṃ nātimaññeyya,
nāññesaṃ pihayaṃ care;
Aññesaṃ pihayaṃ bhikkhu,
samādhiṃ nādhigacchati.
365. A monk should not despise what he has received from donors, nor envy the gains of others. The monk who envies the gains of others does not attain the stillness of mind.
තමන්ට ලැබිච්ච දේ ගැන පහත් කරලා හිතන්ට හොඳ නෑ. අනුන්ට ලැබෙන දේ ගැන ආසාවෙන් හැසිරෙන්ට හොඳ නෑ. අනුන්ට ලැබෙන දේ ගැන ආසා කරන භික්ෂුවට, සමාධිය ඇතිකර ගන්ට බැරුව යනවා.
Appalābhopi ce bhikkhu,
salābhaṃ nātimaññati;
Taṃ ve devā pasaṃsanti,
suddhājīviṃ atanditaṃ.
366. A monk who does not despise what he has received from donors, even though it be little, who is pure in livelihood and energetic, is praised even by the gods.
ඉදින් භික්ෂුවට ලැබෙන්නේ ස්වල්ප දෙයක් වෙන්ට පුළුවනි. නමුත් තමන්ගේ ලැබීම ගැන හෙළා නොදැකිය යුතුයි. පිරිසිදු ජීවිකා තියෙන, කම්මැලි නැති ඒ භික්ෂුවට ඒකාන්තයෙන්ම දෙවියොත් ප්‍රශංසා කරනවා.
Sabbaso nāmarūpasmiṃ,
yassa natthi mamāyitaṃ;
Asatā ca na socati,
sa ve “bhikkhū”ti vuccati.
367. He who has no notion of “mine” for mentality and materiality, who does not sorrow on the absence of them—he is truly called a monk.
මේ නාමරූපය ගැන මුළුමනින්ම මමත්වයක් කෙනෙකුට නැත්නම්, ඒවා නැතිවුණා කියලා, ඔහු ශෝක වෙන්නෙ නෑ. ඔහුට තමයි භික්ෂුව කියන්නේ.
Mettāvihārī yo bhikkhu,
pasanno buddhasāsane;
Adhigacche padaṃ santaṃ,
saṅkhārūpasamaṃ sukhaṃ.
368. The monk who dwells in loving-kindness and is deeply pleased with the Buddha’s path attains the destruction of formations, Nibbāna.
යම් භික්ෂුවක් මෛත්‍රී භාවනාවෙන් යුක්තව වාසය කරනවා නම්, බුද්ධ ශාසනය පිළිබඳ අචල ප්‍රසාදයකින් යුක්ත නම්, සියලු සංස්කාරයන්ගේ සංසිඳීමේ සැපය වන, ශාන්ත වූ ඒ අමා නිවන ලබන්නට ඒ භික්ෂුවට පුළුවන්.
Siñca bhikkhu imaṃ nāvaṃ,
sittā te lahumessati;
Chetvā rāgañca dosañca,
tato nibbānamehisi.
369. Oh monk, from the boat of life, empty the water of inferior intentions! Emptied, it will sail lightly. Cutting off passion and hatred, you will quickly go to Nibbāna.
පින්වත් භික්ෂුව, මේ ජීවිතය නමැති නැවේ පිරිලා තියෙන ලාමක විතර්ක නමැති වතුර ඉහලා දාන්න. වතුර හිස්කරපු නැව හරි සැහැල්ලුයි. රාග, ද්වේෂ නැතිකරගෙන ඔබට ඉක්මනට නිවන කරා යන්ට පුළුවනි.
Pañca chinde pañca jahe,
pañca cuttari bhāvaye;
Pañca saṅgātigo bhikkhu,
“ oghatiṇṇo”ti vuccati.
370. Cut off the five lower bonds, abandon the five higher bonds, and cultivate the five spiritual facilities. The monk who has overcome the five bonds called passion, hatred, delusion, conceits, and views is called “the one who has crossed the flood”.
ඕරම්භාගිය සංයෝජන පහ සිඳින්ට ඕන. උද්ධම්භාගිය සංයෝජන පහත් දුරුකරන්ට ඕන. ශ්‍රද්ධාදී ඉන්ද්‍රිය ධර්ම පහත් දියුණු කරන්ට ඕන. රාග, ද්වේෂ, මෝහ, මාන, දිට්ඨි යන සංග පහත් ඉක්මවන්ට ඕනෙ. අන්න ඒ භික්ෂුවටයි කියන්නෙ මේ සැඩපහරින් එතෙර වුණ කෙනා කියලා.
Jhāya bhikkhu mā pamādo,
Mā te kāmaguṇe ramessu cittaṃ;
Mā lohaguḷaṃ gilī pamatto,
Mā kandi “dukkhamidan”ti dayhamāno.
371. Oh monk, meditate! Do not be negligent! Do not let your mind whirl about in sense pleasures! Negligent, gone to hell, do not swallow red-hot iron balls, and then being burnt do not cry out, “Oh this is painful!”
පින්වත් භික්ෂුව, භාවනා කරන්න. ප්‍රමාද වෙන්ට එපා! ඔබේ ඔය හිතට පංචකාම ගුණ ඔස්සේ කැරකෙන්ට දෙන්න එපා! අන්තිමේදී ප්‍රමාද වෙලා නිරයේ ඉපදිලා යකඩ ගුලි ගිලින කෙනෙක් වෙන්ට එපා! එතකොට ඒ ගින්නට දැවි දැවී “අයියෝ! මේක දුකයි” කිය කියා හඬන කෙනෙක් වෙන්ට එපා!
Natthi jhānaṃ apaññassa,
paññā natthi ajhāyato;
Yamhi jhānañca paññā ca,
sa ve nibbānasantike.
372. There is no singleness of mind for one without wisdom. There is no wisdom for one without singleness of mind. He, who has both singleness of mind and wisdom, indeed, is close to Nibbāna.
ප්‍රඥාව නැති කෙනෙකුට ධ්‍යානයකුත් නෑ. ධ්‍යාන නොවඩන කෙනෙකුට ප්‍රඥාවකුත් නෑ. යමෙක් තුළ ධ්‍යානයත් ප්‍රඥාවත් තියෙනවා නම්, ඇත්ත වශයෙන්ම ඔහු ඉන්නෙ ඒ අමා නිවන ළඟයි.
Suññāgāraṃ paviṭṭhassa,
santacittassa bhikkhuno;
Amānusī rati hoti,
sammā dhammaṃ vipassato.
373. The monk who has entered an empty hut and has calmed his mind, who contemplates the true nature of the five groups of clinging, in him there arises a delight that transcends all human delights.
පාළු කුටියකට ගිය ශාන්ත සිත් ඇති භික්ෂුව, මේ පංච උපාදානස්කන්ධයන් මනාකොට විදර්ශනා වඩද්දී, ඒ ධර්මය කෙරෙහි ඒ භික්ෂුව තුළ ඇති වෙන ඇල්ම මිනිස් හැඟීම් ඉක්මවා යනවා.
Yato yato sammasati,
khandhānaṃ udayabbayaṃ;
Labhatī pītipāmojjaṃ,
amataṃ taṃ vijānataṃ.
374. Whenever one sees with insight the arising and passing of the five groups of clinging, he is full of joy and happiness. To the person who has realized the truth, this joy is the sweetest taste.
මේ පංච උපාදානස්කන්ධයේ ඇතිවීමත් නැතිවීමත් විදර්ශනා වශයෙන් වඩන්නේ යම් යම් ආකාරයකින් ද, ඒ හැමවිටම මහත් ප්‍රීතියක් ප්‍රමුදිත බවක් ඇතිවෙනවා. යථාර්ථය අවබෝධ කළ කෙනෙකුට ඒක අමෘතයක්.
Tatrāyamādi bhavati,
idha paññassa bhikkhuno;
Indriyagutti santuṭṭhi,
pātimokkhe ca saṃvaro.
375. These three factors form the bases for a monk in contemplating the true nature of the five groups of clinging: guarding the senses, contentment, and restraint according to the monastic rules.
මේ ශාසනයේ ප්‍රඥාවන්ත භික්ෂුවට පංච උපාදානස්කන්ධයන් අනිත්‍ය වශයෙන් බැලීමේදී මේ කරුණු තුන මුල් වෙනවා. ඉන්ද්‍රිය සංවරයත්, ප්‍රාතිමෝක්ෂ සංවර සීලයත් ලද දෙයින් සතුටුවීමත්, යන මේ තුනයි.
Mitte bhajassu kalyāṇe,
suddhājīve atandite;
Paṭisanthāravutyassa,
ācārakusalo siyā;
Tato pāmojjabahulo,
dukkhassantaṃ karissati.
376. Associate with noble friends who live purely and energetically, be skillful in conduct and duties, and engage in Dhamma discussion. Thus, full of joy, make an end to this suffering.
පිරිසිදු ජීවිකාව ඇති, කම්මැලි නැති, කල්‍යාණ මිත්‍රයන්ව ඇසුරු කරන්න. සදහම් පිළිසඳරෙහි යුක්ත වෙන්න. ඇවතුම් පැවැතුම්වල දක්ෂ කෙනෙක් වෙන්න. ඒ තුළින් ප්‍රමුදිත භාවය හොඳින් ඇතිකරගෙන මේ දුක අවසන් කරන කෙනෙක් වෙන්න.
Vassikā viya pupphāni,
maddavāni pamuñcati;
Evaṃ rāgañca dosañca,
vippamuñcetha bhikkhavo.
377. Just as the jasmine creeper sheds its withered flowers, so, oh monk, shed passion and hatred from your mind!
මැලවුණු සමන් මල් නටුවෙන් ගිලිහී වැටෙනවා වගේ, පින්වත් මහණෙනි, ඒ විදිහටම මේ රාගයත් ද්වේෂයත් ඔය සිතින් මුදාහරින්න.
Santakāyo santavāco,
santavā susamāhito;
Vantalokāmiso bhikkhu,
“upasanto”ti vuccati.
378. The monk who is calm in body, calm in speech, peaceful, stilled in mind, and has rejected sense desire, he truly is called “the calm one.”
කයත් ශාන්ත නම්, වචනයත් ශාන්ත නම්, සිතත් සමාහිත නම්, පංචකාම ආශාව දුරුවෙලා නම්, ඒ භික්ෂුවටයි කියන්නෙ උපශාන්ත කෙනා කියල.
Attanā codayattānaṃ,
paṭimaṃsetha attanā;
So attagutto satimā,
sukhaṃ bhikkhu vihāhisi.
379. By oneself one must censure oneself and investigate oneself. Oh monk, guarding yourself and establishing mindfulness, live at ease.
පින්වත් භික්ෂුව, තමාමයි තමන්ට චෝදනා කළ යුත්තෙ. තමාමයි තමන් ගැන විමසා බැලිය යුත්තෙ. තමා විසින් තමාව රැකගෙන හොඳින් සිහිය පිහිටුවාගෙන සැප සේ ඉන්න.
Attā hi attano nātho,
Attā hi attano gati,
tasmā saṃyamamattānaṃ;
Assaṃ bhadraṃva vāṇijo.
380. Oneself, indeed, is one’s own protector. One does, indeed, make one’s own destiny. Therefore, control yourself as the skilled merchant controls a fine horse.
තමාමයි තමාට පිහිට වෙන්නෙ. තමාමයි තමන්ගේ ගමනට මුල් වෙන්නෙ. මේ නිසා, දක්ෂ වෙළෙන්දා සුන්දර අශ්වයාව රැකගන්නවා වගේ තමන්ව රැකගන්ට ඕනෙ.
Pāmojjabahulo bhikkhu,
pasanno buddhasāsane;
Adhigacche padaṃ santaṃ,
saṅkhārūpasamaṃ sukhaṃ.
381. Due to Dhamma practise, the monk who is filled with joy and pleased with the Buddha’s path, attains peace, the destruction of formations, Nibbāna.
ධර්මයේ හැසිරීම නිසා, මහත් සතුටින් කල් ගෙවලා, සම්බුදු සසුන ගැන අචල ප්‍රසාදයකින් ඉන්න භික්ෂුව, ඒ නිසාම සංස්කාරයන් සංසිඳීමේ සැපය වූ ශාන්ත නිවනට පත්වෙනවා.
Yo have daharo bhikkhu,
yuñjati buddhasāsane;
Somaṃ lokaṃ pabhāseti,
abbhā muttova candimā.
382. Even a young monk engaged in the Buddha’s path illuminates this world like the moon freed from clouds.
ඒ භික්ෂුව ළදරු කෙනෙක් වෙන්ට පුළුවනි. නමුත් බුද්ධ ශාසනයේ යෙදෙනවා නම්, වළාකුළුවලින් මිදුන පුන් සඳක් වගේ, ඒ භික්ෂුව තමයි මේ ලෝකය එළිය කරන්නේ.
Sādhu! Sādhu! Sādhu!
