Kodhaṃ jahe vippajaheyya mānaṃ,
Saṃyojanaṃ sabbamatikkameyya;
Taṃ nāmarūpasmimasajjamānaṃ,
Akiñcanaṃ nānupatanti dukkhā.
221. Give up anger, give up conceit, and overcome all bonds of existence. There is no suffering for an enlightened one who does not cling to mentality and materiality.
මේ ක්‍රෝධය දුරුකරන්ට ඕනෙ. මේ මාන්නය විශේෂයෙන්ම දුරු කළ යුතු දෙයක්. සංසාර බන්ධන ඔක්කොම ඉක්මවා යන්ට ඕනෙ. නාමරූප දෙකේ නොඇලෙන නිකෙලෙස් පුද්ගලයා පිටුපසින් දුක හඹාගෙන යන්නෙ නෑ.
Yo ve uppatitaṃ kodhaṃ,
rathaṃ bhantaṃva vāraye;
Tamahaṃ sārathiṃ brūmi,
rasmiggāho itaro jano.
222. The one who keeps anger in check as it arises, as a charioteer controls a speeding chariot, him I call a true charioteer. Others are merely rein holders.
යමෙක් තමන් තුළ හටගත් ක්‍රෝධය නැති කරලා දැම්මොත්, ඔහු වේගයෙන් ගමන් කරන රථයක් පාලනය කරලා, නියම පාරට දාගත්තා වගේ. ඔහුට තමයි මං නියම රියදුරා කියන්නෙ. අනිත් උදවිය නිකං රැහැන්පට අල්ලගෙන ඉන්නවා විතරයි.
Akkodhena jine kodhaṃ,
asādhuṃ sādhunā jine;
Jine kadariyaṃ dānena,
saccenālikavādinaṃ.
223. Conquer anger with non-anger, conquer wickedness with goodness, conquer stinginess with giving and conquer a liar with truth.
ක්‍රෝධය ජයගන්ට තිබෙන්නේ ක්‍රෝධ නොකිරීමෙන්මයි. අයහපත ජයගන්ට තිබෙන්නේ යහපතින්මයි. ලෝභකම ජයගන්ට තිබෙන්නේ දන් දීමෙන්මයි. බොරු කියන පුද්ගලයා ජයගන්ට තිබෙන්නේ සත්‍ය වචනයෙන්මයි.
Saccaṃ bhaṇe na kujjheyya,
dajjā appampi yācito;
Etehi tīhi ṭhānehi,
gacche devāna santike.
224. Speak the truth; do not get angry; and when asked, give even if you have only a little. By these three actions one can reach the presence of the gods.
සත්‍යමයි කතාකරන්ට ඕනෙ. කේන්ති ගන්ට හොඳ නෑ. කවුරු හරි යමක් ඉල්ලුවොත්, තියෙන ටිකෙන් හරි ඔහුට දෙන්ට ඕනෙ. ඔය තුන පුරුදු කළොත් තමයි දෙවියන් අතරට යන්නේ.
Ahiṃsakā ye munayo,
niccaṃ kāyena saṃvutā;
Te yanti accutaṃ ṭhānaṃ,
yattha gantvā na socare.
225. The sages are harmless, they are ever restrained in body, and they go to the deathless state, Nibbāna, where having gone, they do not sorrow.
ඒ මුනිවරු අහිංසකයි. හැම තිස්සේම කයින් සංවරව ඉන්නවා. යම් තැනකට ගිහින් ශෝක නොකරයි නම්, ඒ මරණ රහිත තැන වන අමා නිවන කරා තමයි ඔවුන් යන්නේ.
Sadā jāgaramānānaṃ,
ahorattānusikkhinaṃ;
Nibbānaṃ adhimuttānaṃ,
atthaṃ gacchanti āsavā.
226. Those who practice the Dhamma constantly day and night, devoted to meditation, and are always focused on Nibbāna—their impurities fade away.
හැම තිස්සේම නින්ද පාලනය කරලා, දිවා රාත්‍රී දෙකේම ධර්මය තුළ හික්මෙන, නිවනෙහි ඇලුණ සිත් ඇති උතුමන්ගේ කෙලෙස් ඔක්කොම විනාශ වෙලා යනවා.
Porāṇametaṃ atula,
netaṃ ajjatanāmiva;
Nindanti tuṇhimāsīnaṃ,
nindanti bahubhāṇinaṃ;
Mitabhāṇimpi nindanti,
natthi loke anindito.
227. Ancient is this situation, oh Atula, it is not just true today: people criticize one sitting silently, they criticize one speaking much, and they criticize one speaking moderately. There is no one in the world who is not criticized.
පින්වත් අතුල, මේක අද විතරක් නෙවෙයි. ඈත අතීතයේ ඉඳලා, ඔය විදිහමයි. නිශ්ශබ්දව ඉන්න කොටත් බනිනවා. වැඩිපුර කතා කළත් බනිනවා. ප්‍රමාණයකට කතා කළත් බනිනවා. මේ ලෝකයේ නින්දා නොලබපු කෙනෙක් නෑ.
Na cāhu na ca bhavissati,
na cetarahi vijjati;
Ekantaṃ nindito poso,
ekantaṃ vā pasaṃsito.
228. No person can be found who has been, is, or will be only criticized or only praised.
තනිකරම නින්දා විතරක් ලැබූ කෙනෙක්වත්, ප්‍රශංසා විතරක් ලැබූ කෙනෙක් වත් අතීතයේ හිටියෙත් නෑ. අනාගතයේ ඇතිවෙන්නෙත් නෑ. දැන් වර්තමානයේ දැකගන්ටත් නෑ.
Yañce viññū pasaṃsanti,
anuvicca suve suve;
Acchiddavuttiṃ medhāviṃ,
paññāsīlasamāhitaṃ.
229. When a wise person praises somebody, he does so after carefully observing that person’s flawless character, wisdom, virtue, and stillness of mind.
බුද්ධිමත් උදවිය යම් කෙනෙකුට ප්‍රශංසා කරනවා නම්, ඔහුගේ පිරිසිදු ජීවිත පැවැත්ම, බුද්ධිමත් බව, සිල්වත් බව, සමාධිමත් බව, ප්‍රඥාවන්ත බව ආදිය හොඳට විමසලා කරුණු දැනගෙනමයි කළ යුත්තේ.
Nikkhaṃ jambonadasseva,
ko taṃ ninditumarahati;
Devāpi naṃ pasaṃsanti,
brahmunāpi pasaṃsito.
230. Who can criticize one who is as worthy as a coin made of the finest gold? Such a person is praised even by the gods, even by Brahma.
එබඳු කෙනෙක් බබළන්නේ දඹරන් රුවක් වගේ. එහෙම කෙනෙකුට නින්දා කරන්ට කවුද සුදුසු? ඔහුට දෙවියොත් ප්‍රශංසා කරනවා. බ්‍රහ්මයා පවා ප්‍රශංසා කරනවා.
Kāyappakopaṃ rakkheyya,
kāyena saṃvuto siyā;
Kāyaduccaritaṃ hitvā,
kāyena sucaritaṃ care.
231. Guard against anger erupting in your body; be restrained with your body. Abandoning bodily misconduct, practice good conduct with your body.
මේ කය ප්‍රකෝප කරගන්නෙ නැතුව රැක ගන්ට ඕනෙ. කයින් සංවර වෙන්නට ඕනෙ. කාය දුෂ්චරිතය අත්හැරලා, කාය සුචරිතයේ හැසිරෙන්ට ඕනෙ.
Vacīpakopaṃ rakkheyya,
vācāya saṃvuto siyā;
Vacīduccaritaṃ hitvā,
vācāya sucaritaṃ care.
232. Guard against anger erupting in your speech; be restrained with your speech. Abandoning verbal misconduct, practice good conduct with your speech.
වචනය ප්‍රකෝප කරගන්නෙ නැතුව රැක ගන්ට ඕනෙ. වචනයෙන් සංවර වෙන්ට ඕනෙ. වචී දුෂ්චරිතය අත්හැරලා, වචනයෙන් සුචරිතයේ හැසිරෙන්ට ඕනෙ.
Manopakopaṃ rakkheyya,
manasā saṃvuto siyā;
Manoduccaritaṃ hitvā,
manasā sucaritaṃ care.
233. Guard against anger erupting in your mind; be restrained with your mind. Abandoning mental misconduct, practice good conduct with your mind.
මනස ප්‍රකෝප කරගන්නෙ නැතුව රැකගන්ට ඕනෙ. මනසින් සංවර වෙන්ට ඕනෙ. මනෝ දුෂ්චරිතය අත්හැරලා, මනසින් සුචරිතයේ හැසිරෙන්ට ඕනෙ.
Kāyena saṃvutā dhīrā,
atho vācāya saṃvutā;
Manasā saṃvutā dhīrā,
te ve suparisaṃvutā.
234. The wise are restrained in body, restrained in speech, and restrained in mind. They are fully restrained.
ප්‍රඥාවන්ත කෙනා කයෙනුත් සංවරයි. ඒ වගේම වචනයෙනුත් සංවරයි. සිතිනුත් සංවරයි. අන්න ඒ ප්‍රඥාවන්ත උදවිය ඒකාන්තයෙන්ම ඉතා හොඳට සංවර වූ අය වෙනවා.
Sādhu! Sādhu! Sādhu!
