Mattāsukhapariccāgā,
passe ce vipulaṃ sukhaṃ;
Caje mattāsukhaṃ dhīro,
sampassaṃ vipulaṃ sukhaṃ.
290. One who expects greater happiness must be able to give up lesser happiness. The wise person looking for the greater, Nibbāna, renounces the lesser, sense pleasures.
ඉතා විශාල සැපයක් බලාපොරොත්තු වෙන කෙනාට, ඒ වෙනුවෙන් සුළු සැපය අත්හරින්ට පුළුවන් වෙන්ට ඕනෙ. ප්‍රඥාවන්ත කෙනා ඉතා විශාල සැපයක් වන ඒ අමා නිවන් සැප කැමතිව, ඉතා සුළු වූ කම්සැපය අත්හරිනවා.
Paradukkhūpadhānena,
attano sukhamicchati;
Verasaṃsaggasaṃsaṭṭho,
verā so na parimuccati.
291. Those who seek their own happiness by causing suffering for others are entangled with hate. They will never be free from hate.
අනුන්ට දුක් දීලා, තමන් විතරක් සැප විඳින්ට හිතුවොත් ඔහුට එකතු වෙන්ට වෙන්නෙ වෛරයත් සමඟයි. වෛරයෙන් නිදහස් වෙන්ට නම් ලැබෙන්නෙ නෑ.
Yañhi kiccaṃ apaviddhaṃ,
akiccaṃ pana karīyati;
Unnaḷānaṃ pamattānaṃ,
tesaṃ vaḍḍhanti āsavā.
292. If someone rejects the Dhamma practice and does, instead, what they should not, impurities increase for that conceited and negligent person.
යම් කෙනෙක් ධර්මයේ හැසිරීම ආදී කළ යුතු උතුම් දේ අත්හරිනවා නම්, නොකළ යුතු දේවල් කරනවා නම්, මාන්නයෙන් ඉදිමී, ප්‍රමාදයෙන් ඉන්නවා නම්, ඔහු තුළ වැඩෙන්නෙ කෙලෙස් විතරයි.
Yesañca susamāraddhā,
niccaṃ kāyagatā sati;
Akiccaṃ te na sevanti,
kicce sātaccakārino;
Satānaṃ sampajānānaṃ,
atthaṃ gacchanti āsavā.
293. If someone’s mind is constantly well established with mindfulness of the body and does not do what he should not do, impurities are destroyed for that mindful person with full awareness.
නමුත් යම් කෙනෙක් කායානුපස්සනාවේ නිතරම ඉතා හොඳින් සිහිය පිහිටුවාගෙන ඉන්නවා නම්, ඔවුන් නොකළ යුතු දේවල් කරන්ට යන්නෙ නෑ. කළ යුතු දේ තමයි හැම තිස්සෙම කරන්නෙ. ඉතා හොඳ සිහි නුවණින් යුක්තව කල් ගෙවන කොට, ඔවුන්ගෙ කෙලෙස් විනාශ වෙලා යනවා.
Mātaraṃ pitaraṃ hantvā,
rājāno dve ca khattiye;
Raṭṭhaṃ sānucaraṃ hantvā,
anīgho yāti brāhmaṇo.
294. Having killed with wisdom, the mother called craving, the father called arrogance, the two warrior kings called eternalism and nihilism; and having destroyed the country called the internal and external sense bases, together with its treasurer called desire, the brahmin, free of suffering, goes to Nibbāna.
සසර දුක උපදවන මේ තෘෂ්ණාව නමැති අම්මාත්, අහංකාරකම නමැති පියාත් වනසන්ට ඕනෙ. ශාස්වත, උච්ඡේද දෘෂ්ටි නමැති රජවරු දෙන්නාත්, වනසන්ට ඕනෙ. ආධ්‍යාත්මික බාහිර ආයතන නමැති රටත්, එහි හැසිරෙන ප්‍රධානියා නමැති නන්දිරාගයත් වනසන්ට ඕනෙ. අන්න ඒ සියල්ල ප්‍රඥාවෙන් වනසලා, දුකෙන් තොරව සිටින අරහත් බ්‍රාහ්මණයා නිවන කරා ම යනවා.
Mātaraṃ pitaraṃ hantvā,
rājāno dve ca sotthiye;
Veyagghapañcamaṃ hantvā,
anīgho yāti brāhmaṇo.
295. Having killed, with wisdom, the mother called craving, the father called arrogance, the two brahmin’s kings called eternalism and nihilism, the tiger called the five hindrances, the brahmin—free of suffering—goes to Nibbāna.
සසර දුක උපදවන මේ තෘෂ්ණාව නමැති අම්මාත්, අස්මිමානය නමැති පියාවත් නසන්ට ඕනෙ. ශාස්වත, උච්ඡේද දෘෂ්ටි නමැති බ්‍රාහ්මණ රජවරු දෙන්නවත් නසන්ට ඕනෙ. විචිකිච්ඡාව පස්වෙනුවට තියෙන පංච නීවරණ නමැති ව්‍යාඝ්‍රයන්ගේ මාර්ගයත් නසන්ට ඕනෙ. අන්න ඒ දේවල් නසා දමා දුක් නැතිකරගෙන අරහත් බ්‍රාහ්මණයා නිවන කරා ම යනවා.
Suppabuddhaṃ pabujjhanti,
sadā gotamasāvakā;
Yesaṃ divā ca ratto ca,
niccaṃ buddhagatā sati.
296. Those disciples of Gotama Buddha, who day and night constantly practice the meditation on the qualities of the Buddha, wake up happily every day.
යමෙක් දවාලටත් රාත්‍රියටත් නිතරම බුද්ධානුස්සති භාවනාවේ යෙදෙනවා නම්, ගෞතම බුදු සමිඳුන්ගේ ඒ ශ්‍රාවකයෝ හැමදාම ඉතා ප්‍රබෝධමත්වයි පිබිදෙන්නෙ.
Suppabuddhaṃ pabujjhanti,
sadā gotamasāvakā;
Yesaṃ divā ca ratto ca,
niccaṃ dhammagatā sati.
297. Those disciples of Gotama Buddha, who day and night constantly practice the meditation on the qualities of the Dhamma, wake up happily every day.
යමෙක් දවාලටත් රාත්‍රියටත් නිතරම ධම්මානුස්සති භාවනාවේ යෙදෙනවා නම්, ගෞතම බුදු සමිඳුන්ගේ ඒ ශ්‍රාවකයෝ හැමදාම ඉතා ප්‍රබෝධමත්වයි පිබිදෙන්නෙ.
Suppabuddhaṃ pabujjhanti,
sadā gotamasāvakā;
Yesaṃ divā ca ratto ca,
niccaṃ saṅghagatā sati.
298. Those disciples of Gotama Buddha, who day and night constantly practice the meditation on the qualities of the community of noble monks, wake up happily every day.
යමෙක් දවාලටත් රාත්‍රියටත් නිතරම සංඝානුස්සති භාවනාවේ යෙදෙනවා නම්, ගෞතම බුදු සමිඳුන්ගේ ඒ ශ්‍රාවකයෝ හැමදාම ඉතා ප්‍රබෝධමත්වයි පිබිදෙන්නෙ.
Suppabuddhaṃ pabujjhanti,
sadā gotamasāvakā;
Yesaṃ divā ca ratto ca,
niccaṃ kāyagatā sati.
299. Those disciples of Gotama Buddha, who day and night constantly practice mindfulness of the body, wake up happily every day.
යමෙක් දවාලටත් රාත්‍රියටත් නිතරම කායානුපස්සනා භාවනාවේ යෙදෙනවා නම්, ගෞතම බුදු සමිඳුන්ගේ ඒ ශ්‍රාවකයෝ හැමදාම ඉතා ප්‍රබෝධමත්වයි පිබිදෙන්නෙ.
Suppabuddhaṃ pabujjhanti,
sadā gotamasāvakā;
Yesaṃ divā ca ratto ca,
ahiṃsāya rato mano.
300. Those disciples of Gotama Buddha, whose minds by day and night delight in harmlessness, wake up happily every day.
යමෙක් දවාලටත් රාත්‍රියටත් නිතරම අහිංසාවේ ඇලුණු සිතින් ඉන්නවා නම්, ගෞතම බුදු සමිඳුන්ගේ ඒ ශ්‍රාවකයෝ හැමදාම ඉතා ප්‍රබෝධමත්වයි පිබිදෙන්නෙ.
Suppabuddhaṃ pabujjhanti,
sadā gotamasāvakā;
Yesaṃ divā ca ratto ca,
bhāvanāya rato mano.
301. Those disciples of Gotama Buddha, whose minds by day and night delight in calm and insight meditation, wake up happily every day.
යමෙක් දවාලටත් රාත්‍රියටත් නිතරම සමථ විදර්ශනා භාවනාවේ ඇලී වාසය කරනවා නම්, ගෞතම බුදු සමිඳුන්ගේ ඒ ශ්‍රාවකයෝ හැමදාම ඉතා ප්‍රබෝධමත්වයි පිබිදෙන්නෙ.
Duppabbajjaṃ durabhiramaṃ,
Durāvāsā gharā dukhā;
Dukkhosamānasaṃvāso,
Dukkhānupatitaddhagū;
Tasmā na caddhagū siyā,
Na cadukkhānupatitosiyā.
302. Becoming a monk is difficult—it is hard to enjoy the monk life. Household life is also difficult—it is painful. Living with people who have different opinions is suffering. Wandering in the journey of rebirths is indeed suffering. Therefore, do not be a wanderer in saṁsāra; do not be a pursuer of suffering.
බුදු සසුනක උතුම් පැවිදි බව ලැබීම ඉතා දුෂ්කර දෙයක්. පැවිදි වුණ කෙනෙකුට ඒ පැවිද්දෙහි (සතර සතිපට්ඨානයේ) සිත් අලවා වාසය කිරීමත් දුෂ්කර දෙයක්. ගිහි ගෙවල්වල වාසය කිරීමත් මහා දුකක්. අසමාන අදහස් ඇති උදවියත් සමඟ එකට ඉන්ට ලැබීමත් දුකක්. සසර නමැති දුරු කතරට ඇද වැටීමත් දුකක්. ඒ නිසා සසර නමැති දුරු කතරට ඇද නොවැටෙන කෙනෙක් වෙන්ට ඕනෙ. සසර දුකට නොවැටෙන කෙනෙක් වෙන්ට ඕනෙ.
Saddho sīlena sampanno,
yasobhogasamappito;
Yaṃ yaṃ padesaṃ bhajati,
tattha tattheva pūjito.
303. The lay disciple of the Buddha—endowed with faith, virtue, fame, and wealth—is respected wherever he goes.
තිසරණය කෙරෙහි ශ්‍රද්ධාව පිහිටුවාගත්, සීලවන්ත, ගිහි ශ්‍රාවකයා යසසිනුත්, භෝග සම්පත් වලිනුත් යුක්ත නම්, ඔහු කොයි පළාතකට ගියත්, ගිය ගිය තැන පුද සත්කාර ලබනවා.
Dūre santo pakāsenti,
himavantova pabbato;
Asantettha na dissanti,
rattiṃ khittā yathā sarā.
304. Good people are seen from afar by the Buddha, like the Himalaya mountain is visible from afar. But foolish people are unseen, even close up, like arrows shot in the night.
ශාන්ත පුද්ගලයන් කොයිතරම් දුරක සිටියත්, සම්බුදු නුවණට ඔවුන්ව පෙනෙන්නෙ ඈතට පෙනෙන හිමාල පර්වතය වගේ. නමුත් අඥාන පුද්ගලයෙක්ව ඒ විදිහට පේන්නේ නෑ. රාත්‍රී කාලෙ විදපු ඊතලයක් වගේ.
Ekāsanaṃ ekaseyyaṃ,
eko caramatandito;
Eko damayamattānaṃ,
vanante ramito siyā.
305. One should live alone, one should sleep alone, and having tamed oneself alone without being lazy, one should live in the forest, delighting there.
හුදෙකලාවේ ම යි ඉන්ට ඕනෙ. හුදෙකලාවේ ම යි නිදන්ටත් ඕනෙ. කිසි කම්මැලිකමක් නැතුව, හුදෙකලාවේම තමන්ව දමනය කරගෙන, වනාන්තරයක වාසය කරමින් එහි ම යි ඇලී ඉන්ට ඕනෙ.
Sādhu! Sādhu! Sādhu!
